Succescase Max Verstappen, gewoon talent?
Talent en oefening baart kunst: Deliberate Practice?
Wat zijn dan die principes van Deliberate Practice? Deliberate practice betekent bewust en weloverwogen oefenen, gericht op het ontwikkelen van een bepaalde soort expertise van hoog niveau. Je oefent vooral in jouw zone van naaste ontwikkeling. Om echt de top te bereiken is het belangrijk steeds uit jouw comfortzone te treden en een volgende stap te zetten op weg naar expertise. Dit gaat gepaard met strijd en offers.
Volgens Ericsson (2016) beschikt geen enkel mens over talent. Wél is iedereen toegerust met het unieke vermogen van de hersenen om zich aan te passen aan veranderende omstandigheden. Deze aanpassing ontstaat uitsluitend door vele jaren doelbewust te trainen en te oefenen. Ericsson beschrijft het voorbeeld van taxichauffeurs in London. De taxichauffeurs in London moeten examen doen in 'de weg weten zonder navigatie' om een vergunning te krijgen. Dit examen vereist een ongelooflijke hoeveelheid topografische kennis om de kortste route te vinden binnen een straal van 10 km rond Charing Cross. Om het examen te kunnen halen is het nodig jarenlang doelbewust te trainen en te oefenen. Dit blijkt gepaard te gaan met meetbare functieveranderingen in de hersenen. Uit onderzoek van MRI-scans bleek dat taxichauffeurs die het examen halen (en nog werken) een forse toename hebben van het achterste deel van de hippocampus. Dit gebied is verantwoordelijk voor de navigatie. Dit fysieke aanpassingsvermogen van de hersen is volgens Ericsson een reactie die te vergelijken is met de toename van de spiermassa door intensief trainen (zwemmen, gewichtheffen, turnen, tennissen enzovoort).
Frits van Amersfoort constateerde eerder dit jaar terecht dat Max Verstappen (neurale) overcapaciteit heeft. Dat is echter niet te verklaren door aanleg of talent, maar uitsluitend door het jarenlang intensief trainen en oefenen. De hersenen passen zich bij Max aan op een vergelijkbare manier als het geval is bij schakers, muzikanten, artsen en al die anderen die jarenlang intensief trainen en oefenen om (top)prestaties te leveren.
Het is met andere woorden misleidend te denken dat (top)prestaties overwegend toe te schrijven zijn aan talent. Daarmee wordt de deliberate practice van toppers genegeerd. Uitzonderlijke prestaties zijn uitsluitend het gevolg van jarenlang doelbewust trainen en oefenen en dat is bij Max Verstappen, en al die andere toppers, niet anders. Het omgekeerde is volgens Ericsson ook waar. Gewone mensen kunnen met behulp van doelbewust trainen en oefenen (deliberate practice) komen tot buitengewone prestaties – een uitdagende gedachte.
Het is een mooi verhaal. Max Verstappen maakt als klein kind al kennis met de unieke entourage van de Formule 1. Daar blijft het niet bij, want Max weet zijn ouders ertoe over te halen om hem op jonge leeftijd te laten karten. Hoe jong hij ook is, Max blijkt bijzonder gemotiveerd om te racen en toe te treden tot de wereldtop als formule 1 coureur. Het is deze motivatie waardoor hij jarenlang doelbewust traint en oefent. De manier waarop Max Verstappen onder begeleiding van zijn vader Jos traint en oefent voldoet aan de principes van deliberate practice volgens Ericsson.
De gouden standaarden van deliberate practice zijn volgens Ericsson:
Specifiek doel
Het doel van Max Verstappen is om Formule 1-coureur te worden. Dit doel is ver weg. Daarom zijn specifieke doelen nodig om stap voor stap beter te worden in de bijzondere aspecten van de gewenste prestaties zoals techniek van het rijden om banden te sparen, de afstemming van de kart, het feitelijk racen of onderdelen hiervan enzovoort. Stap voor stap betekent dat er specifieke doelen zijn per dag, week, maand en jaar en dit vele jaren achter elkaar.
Consequent leren van feedback
Leren om beter te presteren op basis van een specifiek doel is uitsluitend mogelijk door direct feedback te krijgen. Feedback is in dit geval de informatie die nodig is om te leren gedrag bij te stellen, te corrigeren of te handhaven met als doel de volgende stap in de ontwikkeling te maken. Zelf met feedback leren werken is van cruciaal belang. Alleen dan ben je in staat om tijdens of na afloop van de te leveren prestaties gedrag op een effectieve manier bij te sturen. Dit is de motor voor voortdurende ontwikkeling en dat stopt nooit.
Discomfort zone
Leren om voortdurend beter te presteren vereist een georganiseerde uitdaging om net een stap verder te gaan dan de huidige prestatie. Dus op het moment dat je iets beheerst is er de uitdaging om meer van jezelf te vragen en verder te gaan met leren. Dit is onprettiger dan gedacht. Leren in de discomfort zone kan gepaard gaan met negatieve gevoelens zoals angst om te falen, diepe frustratie en dergelijke. Met een fijn gevoel van voldoening als het volgende niveau is bereikt. Om jezelf vervolgens weer snel uit te dagen verder te gaan met de ontwikkeling: in de discomfort zone.
Zorg voor een sterk fundament
Het verwerven van nieuwe vaardigheden is relatief eenvoudiger als de basis op een effectieve manier is aangeleerd. Dan pas is het mogelijk om stapsgewijs specifieke dingen af te leren, opnieuw te leren en ook nieuwe vaardigheden te verwerven. Zo is Max Verstappen als geen enkele andere coureur in de formule 1 in staat om zeer zuinig met zijn banden om te gaan. Dit is een goed voorbeeld van een specifieke vaardigheid, waarvoor het uiteraard eerst nodig is om competitief te kunnen racen.
Betrokkenheid en focus
Ontwikkeling naar (top)prestaties is alleen mogelijk bij voldoende betrokkenheid en eigenaarschap. Het gaat er niet om passief te luisteren naar de adviezen van anderen of te oefenen zonder zelf eigenaarschap te demonstreren. Het is juist de persoonlijke aandacht en de bereidheid om jarenlang inspanningen te leveren die zo kenmerkend zijn voor doelbewust trainen en oefenen. Zonder deze betrokkenheid en focus zou Max Verstappen nooit zo jong in de formule 1 hebben gereden – een record. En dat berust niet op toeval of talent…
Mentale representaties
Een belangrijk kenmerk van toppers is het vermogen om mentale representaties te vormen. In het geval van Max Verstappen is dat duidelijk de visuele representatie van het circuit, de bochten, de rechte stukken, waar wel of niet in te halen enzovoort. Op deze manier kan Max tijdens de race de eigen prestaties monitoren, inschatten waar wel of niet in te halen met de juiste oplossing (ondanks de uitzonderlijk hoge snelheden) en waar nodig zijn rijgedrag te corrigeren. De mentale representatie functioneert als referentiemodel om de eigen prestaties te monitoren en zo nodig te corrigeren.
Expert coaching
Voor de ontwikkeling van (top)prestaties is een expert nodig die coacht en adviseert met de winnende combinatie van expliciete en impliciete kennis. Dat is bij Max Verstappen het geval. Vader Jos is zelf een gerenommeerde formule 1 coureur met erg veel ervaring, de juiste netwerken en de kennis die nodig is om Max de fijne kneepjes van het vak te leren.
Alleen door jarenlang doelbewust te trainen en te oefenen is Max Verstappen zover gekomen. Feitelijk demonstreert deze aanpak dat talent een mythe is. Het werkt ook misleidend want (top)prestaties zijn niet langer meer voorbehouden aan buitengewone mensen. Ook gewone mensen kunnen volgens Ericsson buitengewone prestaties leveren door deliberate practice toe te passen. Dit is wel minder eenvoudig dan het lijkt. (bron: f1today.net, kessel-smit.nl)
